Xây dựng trung tâm dữ liệu: đảm bảo hoạt động thông suốt và bảo vệ môi trường

Những dự án DC có giá trị lên đến hàng ngàn tỷ đồng.

Ngay cả trước khi ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) bắt đầu bùng nổ trên thị trường thế giới vào năm 2023, Việt Nam và nhiều quốc gia khác đã phải đối mặt với thách thức giải quyết bài toán DC. Việc ứng dụng ngày càng nhiều các công nghệ như dữ liệu lớn, blockchain và quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên khắp cả nước đã tạo ra nhiều nguồn cơ sở dữ liệu quốc gia khổng lồ.

Ngày 15/8/2022, CMC khai trương CMC Data Center Tân Thuận tại Quận 7, TP.HCM, được đánh giá là DC hiện đại và an toàn nhất Việt Nam và Đông Nam Á thời điểm đó. Sau 2 năm triển khai với số vốn đầu tư 1.500 tỷ đồng, DC này có 1.200 tủ rack với tổng công suất hơn 12.000 KW. Hiện tại, CMC Telecom trực thuộc CMC có 3 DC: 2 tại TP.HCM và 1 tại Hà Nội với tổng quy mô 3.000 tủ rack. Ngày 25/10/2023, Tập đoàn VNPT khánh thành IDC nghìn tỷ tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội), là DC thứ 8 của VNPT với 2.000 tủ rack trên diện tích 23.000 m2. Mới đây, Trung tâm dữ liệu (DC) thứ 14 của Tập đoàn Viettel đã được thành lập, đặt tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, với diện tích 21.000 m2, hơn 2.400 tủ rack và tổng công suất điện lên tới 30 MW, được coi là DC hiện đại nhất Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại. Tổng cộng, 14 trung tâm dữ liệu của Viettel IDC có tới 230.000 máy chủ, 81.000 m2 diện tích sàn, 11.500 tủ rack và 87 MW điện.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, đến giữa năm 2024, Việt Nam có 32 DC thương mại với quy mô hơn 20.000 rack và tổng công suất 145 MW. Đến nay, chưa có DC nào tại Việt Nam được doanh nghiệp nước ngoài đầu tư. Nhiều chuyên gia cho rằng sau khi Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Viễn thông 2023 (có hiệu lực từ tháng 1 năm 2025), cho phép đầu tư trực tiếp nước ngoài và sở hữu 100% nước ngoài trong việc cung cấp dịch vụ DC, dịch vụ OTT và điện toán đám mây, thị trường DC tại Việt Nam sẽ sôi động hơn.

Hiện nay, một số công ty công nghệ lớn của nước ngoài như Alibaba (Trung Quốc), ST Telecomedia Global Data Center (Singapore), Hyosung (Hàn Quốc)… đều có kế hoạch đầu tư riêng lẻ hoặc hợp tác với các đối tác trong nước để xây dựng các DC tại Việt Nam. Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi các “ông lớn” Google, Amazon, Microsoft, Tencent… tham gia vào thị trường DC tại Việt Nam.

Cần sự hỗ trợ của Chính phủ

Nhu cầu về DC tại Việt Nam đang tăng, nhưng nhu cầu này lớn đến mức nào và làm thế nào để đáp ứng được nhu cầu đó cũng đặt ra nhiều thách thức.

Kinh doanh DC luôn là bài toán khó đối với các nhà đầu tư. Xây dựng một DC ngày nay phải có quy mô lớn và đạt chuẩn quốc tế cao nhất nên đòi hỏi lượng vốn rất lớn và các nhà đầu tư luôn phải ứng vốn để hoàn thiện cơ sở hạ tầng, sau đó mới dần phục hồi khi có khách hàng. Do vốn đầu tư lớn và kinh doanh lâu dài nên doanh nghiệp sẽ mất nhiều thời gian để đạt điểm hòa vốn.

Theo JLL Việt Nam, công ty con của JLL (Mỹ), một công ty dịch vụ bất động sản toàn cầu, ước tính chi phí xây dựng một DC tại Việt Nam dao động từ 6 đến 13 triệu USD/MW. Trên thực tế, các DC có giá trị hơn một nghìn tỷ đồng mà Việt Nam đã mở trong những năm gần đây là nhỏ so với thế giới. Ví dụ, Viettel có kế hoạch mở rộng quy mô DC lên 17.000 tủ rack vào năm 2025 và tập đoàn ước tính sẽ phải đầu tư thêm 10.000 tỷ đồng. Cả 14 DC hiện tại của Viettel chỉ có tổng công suất 86 MW, trong khi một DC lớn trên thế giới đã có công suất 100 – 200 MW. Đó là lý do tại sao 97% thị trường DC tại Việt Nam hiện do 4 “ông lớn” Viettel, VNPT, FPT và CMC đầu tư. Trên thực tế, các tập đoàn công nghệ quốc tế, các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới nước ngoài… đều lựa chọn hợp tác và sử dụng các DC Việt Nam để phục vụ khách hàng tại Việt Nam.

Việc xây dựng các DC cũng sẽ đặt ra nhiều thách thức, chẳng hạn như phải xử lý đúng các bước để đảm bảo cơ sở hạ tầng dữ liệu hoạt động thông suốt và thu hút được khách hàng. Cơ sở hạ tầng internet trong nước và quốc tế phải ổn định và có khả năng chịu được tải rất lớn. Nguồn điện phải ổn định và được cung cấp đầy đủ. Ví dụ, tổng công suất của các DC tại Việt Nam mặc dù chỉ tương đương với một DC lớn trên thế giới nhưng lại tiêu thụ 145 MW điện. Mặt khác, thách thức trong việc bảo vệ môi trường là không hề nhỏ. Các DC cần một lượng nước lớn để làm mát hệ thống. Các nhà khoa học đã cảnh báo rằng nhu cầu lớn về nước làm mát cho các DC có thể khiến tình trạng hạn hán toàn cầu trở nên tồi tệ hơn. Đó là lý do tại sao tại Triển lãm công nghệ Computex Taipei 2024 gần đây, các nhà sản xuất đã giới thiệu các giải pháp DC xanh và bền vững.

Do đó, để phát triển DC tại Việt Nam cần có sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc xây dựng các kế hoạch ngắn hạn và dài hạn; cần có sự cân bằng trong nhiều lĩnh vực ở cấp độ quốc gia chứ không chỉ riêng đầu tư của doanh nghiệp.