Tranh cãi nảy lửa xung quanh hình ảnh mới của Chùa Cầu – Hội An sau trùng tu

Sau khi Chùa Cầu – Hội An trải qua quá trình trùng tu, nhiều người đã lên tiếng trên mạng xã hội với những nhận định như “không còn nhận ra Chùa Cầu”, “đổi mới di tích”, “trùng tu không đúng cách”…

Trong những ngày gần đây, khi tôn che được tháo bỏ để chuẩn bị cho lễ khánh thành, nhiều người đã bày tỏ sự không hài lòng về cách trùng tu Chùa Cầu lần này trên các nền tảng mạng xã hội.

Ông N.Q.V. chia sẻ trên mạng xã hội: “Chúng ta cần có những biện pháp hiệu quả hơn là chỉ báo động về việc được gọi là ‘trùng tu’. Nếu như công trình này và một số công trình khác đã được sửa chữa do lo ngại về tình trạng xuống cấp, thì sau khi hoàn tất, cần phải tìm kiếm các vật liệu cũ để làm cho công trình hòa hợp với bề dày lịch sử.”

Chùa Cầu trước khi được tân trang (Ảnh: Shutterstock).

Ông N.Q.V. cho rằng trong quá trình trùng tu, cần bảo tồn những vết nứt, vết vỡ, rong rêu và các dấu hiệu của thời gian.

Ông N.Q. cho rằng, Chùa Cầu mới dường như không có mối liên hệ gì với công trình hiện tại, mà giống như việc xây dựng một nhà thờ họ.

Ông Q. chia sẻ rằng việc phục hồi công trình cần phải tôn trọng thiết kế ban đầu. Nếu không thể làm cho nó đẹp hơn, thì ít nhất cũng không nên làm cho nó xấu đi. Cần xem xét những dấu ấn thời gian đã gắn bó với công trình và đảm bảo sự hài hòa với môi trường xung quanh.

Theo ý kiến của ông Q., tại sao lại phải sơn trắng sáng và trang trí bằng những màu sắc rực rỡ, khi vẻ đẹp thực sự của cây cầu này đến từ sự cổ kính? Thay vì tìm cách củng cố và bảo tồn, tại sao lại luôn phải làm mới?

Chùa Cầu sau khi được tôn tạo lại (Ảnh: Trần Ánh).

Khi nhìn lại toàn cảnh, cây cầu mới nổi bật làm cho nó trở nên cô đơn, cảnh quan của một khu vực thơ mộng bỗng chốc bị xáo trộn. Ông Q. nhận xét rằng điều này giống như việc gắn một chiếc răng sứ sáng bóng vào lúc những chiếc răng khác vẫn mang màu sắc của thời gian.

Họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ, từng giữ chức Trưởng Phòng Nghiệp vụ tại Trung tâm Quản lý Di tích và Danh thắng Quảng Nam, là người Việt Nam đầu tiên nhận giải Daifumi về bảo tồn kiến trúc gỗ. Ông đã có cuộc trao đổi với phóng viên Dân trí về Chùa Cầu sau khi được trùng tu.

Theo quan điểm của họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ, nhìn chung, việc phục hồi Chùa Cầu không gặp phải khó khăn nào đáng kể; màu sắc có thể mới mẻ, nhưng sau một thời gian, nó cũng sẽ trở nên cũ kỹ.

Họa sĩ Hỷ cho hay rằng, Chùa Cầu không chỉ phục vụ cho việc di chuyển mà còn có khu vực để nghỉ ngơi. Lần trùng tu này, khu vực ngồi được thiết kế lại rất đẹp.

“Cầu ngói Thanh Toàn ở Thừa Thiên Huế và nhiều cây cầu ở tỉnh Nam Định đều có những khu vực dành cho việc ngồi nghỉ, thư giãn. Tôi thuộc về nhóm bảo tồn, bởi vì đôi khi việc bảo tồn cũng mang lại những điều mới mẻ, người dân có thể cảm thấy “sốc” khi nhìn vào, nhưng sau vài năm, mọi thứ sẽ lại trở về trạng thái rêu phong,” ông Hỷ chia sẻ.

Theo ý kiến tổng quát của họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ, nhóm phục hồi đã thực hiện công việc rất hiệu quả. Việc sử dụng sơn và màu ngói mới cũng cần được chấp nhận.

Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, một chuyên gia nghiên cứu về phố cổ Hội An cho rằng việc có người phản đối sau khi trùng tu là điều bình thường. Ông so sánh với việc “đẽo cày giữa đường”, nếu chỉ làm theo ý kiến của từng người, cuối cùng sẽ không thể tạo ra một chiếc cày hoàn chỉnh như mong đợi.

Hình ảnh phía sau Chùa Cầu sau khi được sửa chữa (Ảnh: Ngô Linh).

Liên quan đến những ý kiến khác nhau sau khi Chùa Cầu được cải tạo, ông Phạm Phú Ngọc – Giám đốc Trung tâm quản lý và bảo tồn di sản văn hóa Hội An – cho biết, trong những ngày gần đây, nhiều người đã xem các bức ảnh được đăng tải trên báo và mạng xã hội, và đã bày tỏ quan điểm rằng màu sắc của công trình có vẻ hơi mới mẻ.

Ông Ngọc cho biết rằng việc bảo tồn di tích cần tuân theo những nguyên tắc nhất định. Trong suốt hơn 20 năm qua, các phần như bờ mái và bờ góc của Chùa Cầu hầu như không được chạm vào. Khi tiến hành tháo dỡ để sửa chữa, những chi tiết này đã bị bào mòn, chỉ còn lại lớp vữa bên trong.

Ông Ngọc nhận định rằng, trong quá trình trùng tu và phục hồi, cần tuân thủ một nguyên tắc rõ ràng là xác định màu sắc gốc nguyên bản, từ đó tiến hành khôi phục các màu sắc của công trình di tích.

Ông Ngọc cho biết: “Khi khôi phục các di tích, màu sắc không thể ngay lập tức trở về trạng thái cũ.” Ông đã lấy ví dụ từ chùa Bà Mụ, nơi sau khi được phục hồi cũng mang một màu sắc mới mẻ. Nhiều người cũng đã bày tỏ ý kiến tương tự như đối với Chùa Cầu hiện tại. Tuy nhiên, theo thời gian, màu sắc của chùa đã dần trở nên đẹp đẽ và ấn tượng.

Cuối năm 2022, tỉnh Quảng Nam đã bắt đầu thực hiện dự án đại tu Chùa Cầu với tổng chi phí vượt quá 20 tỷ đồng. Đây được coi là lần phục hồi quy mô lớn và có hệ thống nhất từ trước đến nay.

Thành phố Hội An đang gấp rút hoàn tất những bước cuối cùng nhằm đưa di tích Chùa Cầu vào phục vụ du khách.