SJC tạm dừng mua vàng miếng móp méo, vàng 1 chữ: Tại sao?

Công ty SJC đã dừng việc mua vàng miếng có hai chữ bị móp méo và loại có seri một chữ, do chưa được cấp hạn mức gia công và trong bối cảnh hàng tồn kho đang ở mức cao.

Trong những ngày vừa qua, nhiều người sở hữu vàng miếng loại một chữ (seri với một ký tự chữ đứng trước dãy số, được sản xuất trước năm 1996) đang cảm thấy lo lắng do Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) đã tạm dừng việc thu mua.

Một khách hàng nữ tại quận Phú Nhuận (TP HCM) cho biết vào cuối tuần trước, chị đã mang theo hai lượng vàng miếng đến cửa hàng SJC trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (quận 3) để bán, nhưng đã bị từ chối. Nhân viên ở đây giải thích rằng vì vàng của chị thuộc loại một chữ, nên công ty hiện đang quyết định ngừng mua loại vàng này.

“Đến hôm nay, tôi mới nhận ra rằng SJC có hai loại vàng khác nhau. Vàng của tôi chỉ là loại cũ, được sản xuất theo mẫu trước đây, nhưng vẫn là vàng do SJC cung cấp, vậy tại sao lại có sự phân biệt như vậy?” chị hỏi.

Tình huống tương tự cũng xuất hiện với vàng miếng có hai chữ (seria bao gồm hai chữ cái đứng trước dãy số, được chế tác sau này) nhưng lại bị biến dạng.

Chiều nay, anh Thanh ở quận 4, TP HCM đã gọi đến tổng đài của một cửa hàng SJC để hỏi về việc bán một số vàng bị móp méo. Tuy nhiên, nhân viên tại đây cho biết công ty hiện đang tạm ngừng mua loại vàng này. Khi anh hỏi về thời gian sẽ tiếp tục thu mua, nhân viên không thể cung cấp thông tin rõ ràng và khuyên anh nên chờ thêm.

Không chỉ SJC, mà một số công ty khác như PNJ cũng đang ngừng việc thu mua vàng một chữ. Đối với loại vàng hai chữ bị biến dạng, công ty cho biết sẽ dựa vào việc thẩm định thực tế tại cửa hàng để quyết định có mua lại hay không.

Giải thích lý do không thể thực hiện giao dịch, một nhân viên tại SJC chi nhánh Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3, cho biết rằng công ty đang giữ khoảng 1.000 lượng vàng mà họ đã mua trong hai tháng vừa qua. Hiện tại, SJC vẫn chưa nhận được sự chấp thuận từ Ngân hàng Nhà nước để mở xưởng gia công và dập vàng trở lại.

“Số lượng vàng miếng còn lại hiện tại sẽ không được bán ra thị trường. Vì vậy, chỉ khi nào lượng hàng tồn kho này được xử lý xong, công ty mới có thể tiếp tục thu mua vàng từ người dân như bình thường,” người đó cho biết.

Một đại diện của SJC cho biết rằng trước đây, khi có đủ khoảng 1.000 lượng vàng, công ty sẽ nộp đơn xin Ngân hàng Nhà nước gia công và sau đó mới tiếp tục giao dịch trên thị trường. Tuy nhiên, hiện tại, lượng vàng tồn kho đã vượt mức 1.000 lượng mà vẫn chưa nhận được quota để dập vàng, do đó công ty buộc phải tạm ngừng việc thu mua các loại vàng này.

“Chúng tôi nhận thức rằng khách hàng đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng chưa có sự rõ ràng trong chính sách, vì vậy nếu tiến hành mua sắm một cách ồ ạt, chúng tôi có thể đối mặt với rủi ro,” người đại diện cho biết.

Trong buổi họp báo diễn ra vào giữa tháng 5, bà Lê Thúy Hằng – Tổng giám đốc SJC – cho biết theo quy định tại Nghị định 24, công ty không được phép dập vàng miếng từ vàng nguyên liệu. Toàn bộ khuôn dập vàng đã được giao cho Ngân hàng Nhà nước quản lý. Doanh nghiệp chỉ được phép dập lại những miếng vàng bị méo mó theo hạn ngạch được cấp hàng năm. Lãnh đạo SJC cũng đã nhiều lần nhấn mạnh rằng việc xử lý vàng bị méo phải tuân thủ quy trình quản lý nghiêm ngặt của Ngân hàng Nhà nước, bao gồm việc cử tổ giám sát đến kiểm tra trước khi SJC tiến hành dập vàng.

Đây không phải là lần đầu tiên SJC ngừng thu mua vàng bị biến dạng. Tình trạng này đã xảy ra vào các năm 2012, 2015 và 2016. Khi đó, ngoài việc chưa có hạn mức gia công, công ty này cũng cho biết thị trường đã có sự phân biệt rõ rệt giữa hai loại vàng miếng: một chữ và hai chữ. Các sản phẩm một chữ không thu hút được sự chú ý từ người tiêu dùng, chỉ được bán ra mà không được thu mua lại. Các cửa hàng vàng khác cũng từ chối giao dịch, vì vậy chỉ có SJC thực hiện việc thu mua và gia công lại thành vàng miếng loại hai chữ. Vào thời điểm đó, SJC cũng cảnh báo rằng nếu không được cấp hạn mức, lượng hàng tồn kho lớn sẽ dẫn đến sự mất cân bằng về vốn và có thể gây ra nhiều rủi ro.

Theo ông Trần Thanh Hải, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh vàng Việt Nam (VGB), vàng miếng một chữ được chế tác từ nguyên liệu tương tự như vàng hai chữ. Tuy nhiên, do quá trình sản xuất diễn ra từ lâu, nhiều người có quan niệm rằng nó là một loại hàng hóa có giới hạn.

“Ông cho biết rằng Ngân hàng Nhà nước gặp khó khăn trong việc xác định chính xác số lượng vàng ‘một chữ’ để cấp hạn mức dập lại cho Công ty SJC. Do đó, chuyên gia này đề xuất rằng cơ quan quản lý tiền tệ nên cấp cho SJC một hạn ngạch dập lại, nhưng dựa trên số lượng vàng xác định theo đầu người. Ông Hải cũng gợi ý nên ưu tiên cho những ai còn giữ hóa đơn từ thời điểm mua vàng ‘một chữ’.”

Vào năm 2012, Nghị định 24 được ban hành để giải quyết triệt để hiện tượng “vàng hóa” trong nền kinh tế. Kể từ đó, Ngân hàng Nhà nước đã nắm quyền sản xuất vàng miếng, và SJC – đơn vị nắm giữ hơn 90% thị phần vàng miếng – được chọn làm thương hiệu quốc gia. Từ 9 thương hiệu vàng miếng được cấp phép, hiện tại thị trường chỉ còn lại một loại hợp pháp duy nhất.

Các chuyên gia nhận định rằng Nghị định 24 đã đạt được nhiều thành công trong việc duy trì sự ổn định của thị trường vàng. Tuy nhiên, sau một thời gian áp dụng, một số vấn đề đã được phát hiện. Vì vậy, cơ quan chức năng cần xem xét việc điều chỉnh Nghị định 24, trong đó có khả năng xem xét việc bãi bỏ quyền độc quyền đối với vàng miếng SJC. Ngân hàng Nhà nước vẫn giữ vai trò chủ động trong việc điều chỉnh thị trường vàng thông qua việc cấp hạn mức sản xuất cho các doanh nghiệp, dựa trên mục tiêu của chính sách tiền tệ trong từng giai đoạn.