Nên áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường

Tại Việt Nam, Bộ Tài chính đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm này và nhiều chuyên gia đồng tình.

Với nhiều tác hại cho sức khỏe, hiện nay hơn 100 quốc gia đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm đồ uống có đường.

Theo ước tính của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, đến năm 2023, 5,6% trẻ em dưới 5 tuổi sẽ bị thừa cân, tương đương 37 triệu trẻ em. Tổng chi phí ngân sách phải chi để điều trị các bệnh do béo phì chiếm 12% tổng chi y tế.

Tại Việt Nam, trong 10 năm qua, tỷ lệ người dân tiêu thụ đồ uống có đường tăng nhanh. Trung bình mỗi tuần người Việt tiêu thụ 1 lít đồ uống có đường. Ở các thành phố, hơn 1/4 thanh thiếu niên trong độ tuổi 15-19 bị thừa cân hoặc béo phì.

Nói về nguy cơ của việc lạm dụng đồ uống có đường hiện nay, Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, có bằng chứng cho thấy uống đồ uống có đường có hại. Đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, sâu răng và góp phần khiến con người thừa cân, béo phì.

Đây là những vấn đề sức khỏe quan trọng và thậm chí tiêu thụ đồ uống có đường có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và thậm chí là ung thư.

Chia sẻ lo ngại, Phó Giáo sư Tiến sĩ Trương Tuyết Mai, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, năm 2015 có khoảng 3,5 triệu người mắc bệnh tiểu đường, dự kiến ​​sẽ tăng gấp đôi (6,1 triệu) vào năm 2015. Năm 2040. Tỷ lệ bệnh nhân tiểu đường tăng đồng nghĩa với sức khỏe áp lực chăm sóc và gánh nặng kinh tế cũng tỷ lệ thuận với nhau.

Phân tích thêm về mối nguy hiểm của đồ uống có đường đối với sức khỏe, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Thị Thu Hiền, Trưởng bộ môn Hóa sinh và Chuyển hóa dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đã có nhiều nghiên cứu với cỡ mẫu lớn. Trên khắp thế giới, người ta đã chứng minh rằng đồ uống có đường có liên quan đến nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Cụ thể, đồ uống có đường có thể dẫn đến sâu răng, xói mòn men răng, thừa cân béo phì và tiểu đường tuýp 2. Cùng với đó là hàng loạt hậu quả liên quan đến rối loạn chuyển hóa dẫn đến các bệnh như bệnh gút. , loãng xương, tăng huyết áp.

Đề xuất giải pháp hạn chế sử dụng đồ uống có đường, bà Angela Pratt nhận định, trên thế giới, biện pháp phổ biến nhằm giảm tác hại của đồ uống có đường là tăng giá kèm thuế.

Chi phí cao hơn sẽ giúp giảm tiêu thụ đồ uống có đường. Điều này có thể giúp làm chậm sự gia tăng tỷ lệ thừa cân và béo phì, đặc biệt là ở trẻ em, đồng thời giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm ở thế hệ tương lai.

Ngoài ra, các biện pháp khác, bao gồm dán nhãn dinh dưỡng ở mặt trước đồ uống, hạn chế quảng cáo, hạn chế đồ uống có đường trong trường học và giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh cho trẻ em và thanh thiếu niên. Đây cũng là một biện pháp hữu hiệu để hạn chế người dân sử dụng đồ uống có đường.

Ngoài ra, Tiến sĩ Angela Pratt tin rằng các phương tiện thông tin đại chúng có thể nâng cao kiến ​​thức về sức khỏe của người dân, giúp họ suy nghĩ và nhận thức rõ hơn về những gì mình đang uống để có thể lựa chọn thực phẩm tốt hơn. Uống để có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Đồng tình với việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, TS. Nguyễn Thúy Duyên, Đại học Queen’s Belfast (Anh) khẳng định, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường sẽ làm giảm lượng tiêu thụ, từ đó giảm tiêu thụ đường. Nhờ đó, chính sách này có thể mang lại sự thay đổi tích cực trong tình trạng thừa cân, béo phì đang gia tăng nhanh chóng ở Việt Nam.

Đưa ra các kịch bản tăng thuế, bà Duyên cho biết có nhiều phương pháp ấn định thuế. Theo đó, có thể áp dụng thuế tuyệt đối theo hàm lượng đường, thuế tuyệt đối theo khối lượng và thuế tuyệt đối theo giá xuất xưởng. Tuy nhiên, cần tính toán phương án khả thi để đạt hiệu quả cao trong việc hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường. đường.

Một chuyên gia khác cũng ủng hộ phương án áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường là ThS. Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam.

Trao đổi với phóng viên, ông Lâm nhiều lần bày tỏ lo ngại vì xu hướng sử dụng đồ uống có đường tăng nhanh, tăng gấp 3 lần trong những năm gần đây.

Vì vậy, việc ban hành thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường sẽ là chính sách lâu dài hướng tới sức khỏe người dân, ngăn chặn xu hướng này gia tăng và dẫn dắt thị trường.

Hiện nay, hơn 100 quốc gia trên thế giới đã áp dụng chính sách này nên ông Lâm hy vọng chính sách này sẽ nhận được sự ủng hộ rộng rãi hơn nữa. Doanh nghiệp cũng cần có trách nhiệm với sức khỏe người dân. , cộng đồng sản xuất các sản phẩm ít đường hơn. Các bộ, ngành sẽ cân nhắc nhiều yếu tố, đảm bảo cân bằng và có tác động tiêu cực quá mạnh tới nhà sản xuất.

Xét về hiệu quả, việc áp thuế đồ uống có đường mang lại nhiều lợi ích thiết thực, trong đó rõ ràng nhất là tỷ lệ tiêu thụ giảm. Dẫn dẫn chứng từ Mexico, ThS Lâm cho biết, 2 năm sau khi áp thuế đồ uống có đường, các hộ gia đình có nguồn lực hạn chế nhất đã giảm tỷ lệ mua đồ uống có đường tới 11,7%.

Tại Ả Rập Saudi, mức tiêu thụ giảm 35% sau khi giá nước giải khát tăng 50%; Nam Phi với mức thuế khoảng 12% cũng làm giảm lượng tiêu thụ sản phẩm khoảng 15%.

Bên cạnh đó, việc áp thuế cũng góp phần tăng thu ngân sách. Tại Mexico, việc áp dụng thuế đối với đồ uống có đường đã làm tăng doanh thu thuế thêm 2,6 tỷ USD từ năm 2014 đến năm 2015; Nam Phi thu được 200 triệu USD cho Quỹ nâng cao sức khỏe sau khi áp thuế.

Trên toàn cầu, người ta ước tính rằng việc tăng thuế đối với đồ uống có đường lên 50% sẽ làm giảm 2,2 triệu ca tử vong trong vòng 50 năm.

Là chuyên gia kinh tế, TS Đinh Trọng Thịnh cũng nhận định, tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm đồ uống có đường là một trong những biện pháp hữu hiệu nhằm giảm tiêu dùng. Tiêu thụ nước ngọt có đường góp phần ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh không lây nhiễm.

Các chuyên gia cho rằng, nếu áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt, sản lượng có thể giảm trong vài năm đầu nhưng sau đó sẽ phục hồi và có thể tiếp tục tăng.

Hơn nữa, về bản chất, thuế tiêu thụ đặc biệt được đánh vào người tiêu dùng để điều chỉnh hành vi tiêu dùng. Doanh nghiệp chỉ là người trả tiền nên ngoài việc sản lượng sụt giảm trong ngắn hạn, các doanh nghiệp trong ngành ít bị ảnh hưởng bởi các tác động khác.

Được biết, tại Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường, đồ uống dinh dưỡng và một số sản phẩm khác. ngoài sữa…

Trong báo cáo tiếp thu, giải trình, hoàn thiện Dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi của Bộ Tài chính gửi lấy ý kiến ​​thẩm định của Bộ Tư pháp sau khi tổng hợp các ý kiến, đóng góp cho Dự án Luật, Bộ Tài chính cho biết cho biết tính đến ngày 11/4 đã có 100 văn bản góp ý dự thảo Luật của 16 bộ, 5 cơ quan Chính phủ, 49 địa phương, 3 tổ chức quốc tế, 1 đại sứ quán, 2 tổ chức phi chính phủ quốc tế, 25 hiệp hội và doanh nghiệp.

Trong đó, 35 đơn vị thống nhất hoàn toàn, 65 đơn vị thống nhất cơ bản và có một số ý kiến ​​cụ thể về cấu trúc báo cáo dự thảo và ngôn từ phù hợp với quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm. pháp luật.

Cụ thể, nhóm chính sách bổ sung đồ uống có đường vào đối tượng áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt có 74 ý kiến ​​nhất trí và 26 ý kiến ​​khác. Bộ Tài chính giải thích, việc bổ sung thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường được thực hiện theo chính sách của Nhà nước nêu tại Nghị quyết số 07-NQ/TU, Nghị quyết số 20-NQ/PRIVATE.