Cấm thuốc lá mới để bảo vệ thế hệ trẻ Việt Nam

Thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, hầu như tuần nào cơ sở này cũng tiếp nhận các ca cấp cứu do ngộ độc thuốc lá điện tử, đa số là thanh thiếu niên.

Với chủ đề “Bảo vệ trẻ em trước tác động của ngành công nghiệp thuốc lá”, Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5, Bộ Y tế kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ thế hệ trẻ, không để thuốc lá điện tử “tấn công” trường học.

Điển hình là một nam sinh 17 tuổi (ở Hà Nội) nhập viện với nhiều tình trạng bệnh lý, từ rối loạn tâm thần, trầm cảm, có ý định tự tử đến xơ phổi, thông khí kém, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. ở người già đã hút thuốc hàng chục năm.

Trong khi đó, nam sinh viên chỉ hút thuốc lá truyền thống kết hợp thuốc lá điện tử trong khoảng 1 năm. Kết quả xét nghiệm cho thấy nam sinh viên bị ngộ độc do ma túy tổng hợp có trong thuốc lá điện tử.

Điều trị nhiều trường hợp như nam sinh viên nêu trên, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc lo ngại đa số người dân cho rằng thuốc lá điện tử không chứa nicotine và gây nghiện. Điều này hoàn toàn sai. Trong thuốc lá điện tử có 3 nhóm nguy cơ gây hại cho sức khỏe gồm: nicotine, hương liệu nhân tạo và ma túy.

Nguy hiểm hơn, thuốc lá điện tử trộn thuốc thế hệ mới khi hút vào đường hô hấp gần như hấp thu 100% như tiêm thẳng vào tĩnh mạch.

Những người sử dụng ma túy trong thuốc lá điện tử có khả năng sử dụng ma túy cao gấp 3,5 lần. Đây là mối lo hiện hữu của mỗi gia đình khi thuốc lá điện tử đang “tấn công” giới trẻ.

Tương tự, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng tiếp nhận nhiều trường hợp học sinh được đưa đi cấp cứu trong tình trạng hưng phấn, loạn thần, ảo giác hoặc suy hô hấp do ngộ độc các chất trong thuốc lá điện tử.

Chẳng hạn, một cậu bé 12 tuổi (ở Hà Nội) được đưa đến Khoa Sức khỏe vị thành niên trong tình trạng khó thở và co giật. Trước đó, do không được cha mẹ quan tâm nên cậu bé này đã được các đàn chị cùng trường mời sử dụng thuốc lá điện tử. Sau đó, cô mua trực tuyến để có thể thoải mái hút thuốc.

Kết quả nghiên cứu của Đại học Y tế Công cộng trong sinh viên từ lớp 6 đến lớp 12 tại 11 tỉnh, thành phố cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở lứa tuổi này tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% vào năm 2023; Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% vào năm 2023. Đặc biệt, ở nhóm nữ từ 11-18 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4%. . 0,3%. Kèm theo đó là những hậu quả về chất lượng chủng tộc do hút thuốc lá ở những người trong độ tuổi sinh sản.

Được biết, theo khảo sát năm 2019 của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh trong độ tuổi 13-15 là 3,5%.

Bà Phan Thị Hải, Phó Chủ tịch Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế cho rằng, nếu chúng ta không ngăn chặn quyết liệt các sản phẩm thuốc lá mới này ở Việt Nam thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ tăng cao. trở lại. Việt Nam sẽ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong thời gian tới và những thành quả đạt được sẽ bị hủy hoại.

Chúng ta sẽ phải nỗ lực hơn nữa, dành nhiều nguồn nhân lực và tài chính hơn nữa cho việc giảm tỷ lệ hút thuốc, giải quyết gánh nặng bệnh tật và tử vong do thuốc lá cũng như những hậu quả về kinh tế – xã hội. môi trường, đặc biệt gây hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe của thế hệ trẻ.

Thực tế cho thấy thuốc lá điện tử và thậm chí một số loại thuốc lá đốt nóng mới được tạo ra đều sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không có nguồn gốc từ nguyên liệu lá thuốc lá thông thường. Nguyên liệu được pha trộn với nhiều thành phần khác nhau nên có thể khai thác làm ma túy.

Thông qua việc pha trộn, người dùng có thể tùy ý tăng tỷ lệ nicotin lên quá mức hoặc thêm các loại ma túy, chất gây nghiện khác để sử dụng mà khó phát hiện.

Một số loại ma túy sử dụng cùng thuốc lá điện tử không thể phát hiện ngay khi xét nghiệm và cần nhiều xét nghiệm chuyên sâu mới phát hiện được.

Theo báo cáo của Bộ Công an, năm 2022, cả nước phát hiện, bắt giữ 51 vụ, 97 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép ma túy dưới hình thức “giấu” thực phẩm, đồ uống, ma túy. lá điện tử; trong đó ma túy được “tẩm” vào thảo dược và thuốc lá điện tử: 32 ​​vụ, 58 đối tượng.

Tang vật thu giữ: 12,6kg MTTH dùng để trộn thành các gói bột “giấu” dưới các tên gọi “nước ép dâu”, “đồ uống vui vẻ”, “Cà phê trắng”, cà phê “CHALI”…; 124,1kg và 40,7 lít ma túy loại ADB-BUTINACA dùng để “ướp”, “trộn” và “giấu” dưới dạng thuốc lá điếu và tinh dầu thuốc lá điện tử.

Việc cho phép sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá đốt nóng sẽ làm tăng tỷ lệ sử dụng ma túy, khó kiểm soát, ảnh hưởng đến sức khỏe, trật tự an toàn xã hội.

Theo bà Hải, thuốc lá điện tử có chứa nicotine, một loại hóa chất gây nghiện cao, dẫn đến nghiện nicotin và các nguy cơ khác như bệnh tim, phổi và nhiều bệnh khác.

Ngoài nicotine, thành phần của dung dịch thuốc lá điện tử còn chứa hàng nghìn hóa chất độc hại và hơn 16.000 hóa chất tạo hương vị như bạc hà, socola, trái cây…

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo rằng tất cả thuốc lá, kể cả thuốc lá đun nóng, đều có hại và không có bằng chứng nào cho thấy thuốc lá đun nóng ít gây hại hơn các sản phẩm thuốc. lá thông thường.

Hiện nay, có đủ bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử và thuốc lá đun nóng có hại cho sức khỏe người sử dụng, bao gồm: gây nghiện do hàm lượng nicotin, gây ung thư, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, sức khỏe tâm thần và răng miệng. qua đường miệng, sinh sản, hô hấp và tim mạch, đồng thời gây nguy cơ đáng kể cho phụ nữ mang thai và thai nhi vì những sản phẩm này có hại cho thai nhi đang phát triển.

Đối với thanh thiếu niên, việc sử dụng nicotin gây tổn hại rất lớn đến sự phát triển của não bộ, bởi não của họ vẫn đang trong giai đoạn phát triển cho đến năm 25 tuổi.

Nicotine đã được chứng minh là làm suy giảm sự trưởng thành của não ở thanh thiếu niên với những hậu quả nghiêm trọng ngắn hạn và dài hạn như nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và lú lẫn. tâm thần.

Việc tiếp xúc với nicotine còn đặc biệt có hại cho sức khỏe bà mẹ và thai nhi khi mang thai, gây sinh non, thai chết lưu và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.

Đặc biệt, thuốc lá điện tử, thuốc lá đốt nóng còn có nguy cơ gây ra nhiều tác dụng cấp tính nguy hiểm và có nguy cơ gây ra các vấn đề xã hội nghiêm trọng, bao gồm:

Hội chứng tổn thương phổi cấp tính (EVALI): Nhiều trường hợp tổn thương phổi nghiêm trọng và cấp tính, gây tử vong đã được báo cáo trên toàn cầu, chủ yếu ở Hoa Kỳ (2.807 trường hợp tổn thương phổi do vaping, trong đó có 68 trường hợp tử vong, tính đến ngày 18 tháng 2 năm 2020); Các trường hợp bị thương này cũng đã được ghi nhận ở Canada, Nhật Bản, Anh, Malaysia và Bỉ do sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá dạng khói.

Ngộ độc: Với việc sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng tăng, hàng nghìn trường hợp ngộ độc nicotin đã được ghi nhận (ở Mỹ, Châu Âu và các nước khác trong những năm gần đây).

Vì vậy, làm thế nào để quản lý chặt chẽ để tránh tình trạng lạm dụng, pha trộn thuốc và ngăn ngừa trẻ em sử dụng là một khó khăn, thách thức lớn đối với các cơ quan quản lý và xã hội. Nhà nước sẽ phải tốn nhiều nguồn lực và chi phí hơn để quản lý trong khi sản phẩm này tạo thêm gánh nặng bệnh tật, tử vong và ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên.

Cho phép bán sản phẩm này sẽ làm tăng chi phí và gánh nặng quản lý cho nhà nước và người dân trong khi người dân sẽ không có bất kỳ lợi ích nào về sức khỏe, kinh tế hoặc môi trường. Nếu lợi ích kinh doanh đi ngược lại lợi ích sức khỏe cộng đồng, hãy chọn sức khỏe cộng đồng là vấn đề ưu tiên

Do tác hại nghiêm trọng của sản phẩm thuốc lá mới đối với sức khỏe, đặc biệt là thế hệ trẻ, nếu chúng ta không ngăn chặn quyết liệt các sản phẩm thuốc lá mới này ở Việt Nam trước khi quá muộn thì thế hệ trẻ chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả rất lớn. Đặc biệt, việc cho phép sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá đốt nóng sẽ làm tăng tỷ lệ sử dụng ma túy, rất khó kiểm soát, ảnh hưởng đến sức khỏe, trật tự an toàn xã hội.

Vào tháng 10 năm 2023, Tổ chức Y tế Thế giới cũng đã đưa ra khuyến nghị cho Việt Nam, yêu cầu Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm nhập khẩu, sản xuất, phân phối, bán các sản phẩm nicotine và hệ thống phân phối. thuốc lá điện tử không chứa nicotin và các sản phẩm thuốc lá làm nóng, đồng thời cấm quảng cáo, khuyến mại các sản phẩm này tại Việt Nam.

Có 42 quốc gia trên thế giới đã cấm nó. Trong khu vực ASEAN, có 5 quốc gia cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử: Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei và Campuchia.

Từ góc độ đặt lợi ích sức khỏe của người dân lên hàng đầu, đặc biệt là ngăn chặn thế hệ trẻ ngày càng lệ thuộc vào các sản phẩm gây nghiện, Bộ Y tế đề xuất Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết cấm sử dụng sản phẩm gây nghiện. và kinh doanh sản phẩm thuốc lá mới tại Việt Nam.

Nhân Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 năm nay, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuận kêu gọi sự hỗ trợ và cam kết từ các cơ quan chức năng trong việc xây dựng thể chế, chính sách nghiêm minh, đặc biệt là cấm các sản phẩm thuốc lá. sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu và quảng cáo sản phẩm thuốc lá mới.

Đồng thời, tăng cường thực thi pháp luật, tăng cường thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm việc buôn bán, tiếp thị trái phép sản phẩm thuốc lá và sản phẩm thuốc lá mới, đặc biệt là bán cho trẻ vị thành niên. .

Đối với các trường học, trong năm học cần tăng cường giáo dục và tổ chức các hoạt động ngoại khóa để trang bị cho học sinh kiến ​​thức để tự chủ nói không với thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá đun nóng. .

Để giảm thiểu tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ, theo các chuyên gia y tế, vai trò của cha mẹ là vô cùng quan trọng. Cha mẹ cần dành thời gian quan tâm, lắng nghe và giám sát các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ trên cơ sở tôn trọng, tránh những hành vi chống đối do áp đặt.

Đồng thời, phụ huynh nên phối hợp với nhà trường tìm hiểu thêm về các hoạt động, mối quan hệ của con em mình ở trường để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường.

Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường ở trẻ như: khó thở, hụt hơi, lo lắng, cáu kỉnh hoặc thấy đồ vật lạ, xuất hiện mùi lạ trong nhà (mùi cam, bạc hà, chanh),…, cha mẹ cần liên hệ với bác sĩ. hoặc chuyên gia tâm lý để con bạn được khám và điều trị sớm.